| ชื่อโครงการวิจัย/ชื่อเรื่อง | โครงการพัฒนาบ่อดินให้เป็นบ่อเลี้ยงหอยแครงในระบบปิดที่ตำบลคลองโคน อำเภอเมือง จังหวัดสมุทรสงคราม |
|---|---|
| ชื่อนักวิจัย/ชื่อผู้แต่ง | ไพฑูรย์ มกกงไผ่ |
| เจ้าของผลงานร่วม | สุพรรณี ลีโทชวลิต , จารุนันท์ ประทุมยศ , ขวัญเรือน ศรีนุ้ย , ทิฆัมพร กรรเจียก , วันชัย วงสุดาวรรณ , ณัฐกฤช อัสนี |
| คำสำคัญ | หอยแครง;แพลงก์ตอนพืช;ระบบปิด |
| หน่วยงาน | สถาบันวิทยาศาสตร์ทางทะเล มหาวิทยาลัยบูรพา เลขที่ 169 ถ.ลงหาดบางแสน ต.แสนสุข อ.เมือง จ.ชลบุรี 20131 /โทรศัพท์: 064 569 9415 |
| ปีที่เผยแพร่ | 2564 |
| คำอธิบาย | จากปัญหาการเลี้ยงหอยแครงในพื้นที่บริเวณชายฝั่งทะเล เนื่องมาจากสภาวะของสิ่งแวดล้อมเสื่อมโทรมร่วมกับคุณภาพน้้าเสียที่ถูกปล่อยให้ไหลลงสู่ทะเล เกษตรกรบางรายได้ปรับมาใช้วิธีการเลี้ยงหอยแครงในบ่อดิน แต่ยังคงต้องใช้เวลาเลี้ยงหอยแครงนาน และการเจริญเติบโตยังไม่เต็มที่ คณะนักวิจัยจากสถาบันวิทยาศาสตร์ทางทะเล มหาวิทยาลัยบูรพา ร่วมกับเกษตรกรในท้องถิ่นท้าศึกษาวิจัยหาแนวทางพัฒนาการเลี้ยงหอยแครงให้เกิดประสิทธิผลด้วยการท้าโครงการพัฒนาบ่อดินให้เป็นบ่อเลี้ยงหอยแครงในระบบปิด ที่ต้าบลคลองโคน อ้าเภอเมือง จังหวัดสมุทรสงคราม เป็นกิจกรรมสงเสริมและสนับสนุนการวิจัย “การจัดการความรู้เพื่อการใช้ประโยชน์เชิงชุมชน สังคม ตามแนวพระราชด้าริ” ภายใต้โครงการจัดการความรู้การวิจัยเพื่อการใช้ประโยชน์ประจ้าปี 2563 เพื่อพัฒนาการเลี้ยงหอยแครงในระบบปิดและใช้เป็นต้นแบบเพื่อถ่ายทอดองค์ความรู้ให้กับกลุ่มเพาะเลี้ยงสัตว์น้้าชายฝั่ง ด้วยการจัดเวทีชาวบ้าน มีกระบวนการสื่อสารทางโซเชียลเน็ตเวิร์กในช่วงที่มีการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (โควิด-19) เมื่อสถานะการณ์คลี่คลาย มีการจัดอบรม การประชุมเครือข่ายกลุ่มเพาะเลี้ยงหอยแครง ในพื้นที่ “วรเดชฟาร์ม” ของคุณวรเดช เขียวเจริญ เป็นบ่อดินขนาด 6 ไร่ เริ่มด้าเนินกิจกรรมในช่วงเดือนมีนาคม 2563 ถึงเดือนมีนาคม 2562 ด้วยการให้เกษตรกรอบรมเรียนรู้การเพาะเลี้ยงสาหร่ายเซลล์เดียว (แพลงก์ตอนพืช) แล้วลงมือฝึกปฏิบัติจนส้าเร็จโดยมีทีมวิจัยเป็นพี่เลี้ยง ผ่านกระบวนการถ่ายทอดองค์ความรู้สู่กลุ่มเป้าหมายด้วยการจัดอบรมและสาธิตการเพาะเลี้ยงแพลงก์ตอนพืช การตรวจคุณภาพน้้าอย่างง่าย การผลิตคู่มือการเพาะเลี้ยงสาหร่ายเพื่อเป็นอาหารหอยแครง มีการศึกษาดูงาน และจัดการประชุมร่วมกันของเครือข่ายกลุ่มเพาะเลี้ยงชายฝั่งจากจังหวัดสมุทรปราการ สมุทรสงคราม และจังหวัดเพชรบุรี โดยมีส่วนร่วมของส้านักงานประมงจังหวัดสมุทรสงคราม และองค์การบริหารส่วนต้าบลคลองโคน ในการด้าเนินกิจกรรม ผลจากการผลิตแพลงก์ตอนพืช เพื่อเป็นอาหารเลี้ยงหอยแครงในบ่อดิน พบว่าบ่อที่เลี้ยงด้วยแพลงก์ตอนพืชมีขนาดค่าเฉลี่ยของความยาว, ความกว้าง และน้้าหนักของหอยแครง มีความแตกต่างอย่างมีนัยส้าคัญยิ่งทางสถิติ (p<0.01) เมื่อเทียบกับบ่อที่เลี้ยงตามธรรมชาติ ขณะที่น้้าในบ่อเลี้ยงด้วยระบบปิด มีคุณภาพดีกว่าน้้าในบ่อพักและน้้าจากแหล่งน้้าธรรมชาติ เพราะมีกังหันตีน้้าระบบพลังงานแสงอาทิตย์เป็นตัวช่วยเพิ่มปริมาณออกซิเจนในน้้า เกิดการหมุนเวียนของกระแสน้้าในบ่อ มีการใช้จุลินทรีย์ช่วยก้าจัดสารอินทรีย์ในบ่อ จึงเหลือสารประกอบอินทรีย์ไนโตรเจน เช่นแอมโมเนีย-ไนโตรเจน, ไนไตรท์-ไนโตรเจน และไนเตรท-ไนโตรเจน ในปริมาณที่ต่้ามาก จากการด้าเนินงานในครั้งนี้ได้บรรลุตามเป้าหมายที่ก้าหนดไว้ ควรส่งเสริมและสนับสนุนการเลี้ยงในบ่อดินด้วยระบบปิด นับเป็นอีกทางเลือกหนึ่งให้กับเกษตรกรน้าหอยแครงมาเลี้ยงในบ่อดินที่มีการลงทุนต่้า ลดความเสี่ยงการตายของหอยแครงได้มากกว่าวิธีการเลี้ยงในทะเลแบบเดิม สร้างความพึงพอใจและสนใจของเกษตรกรกลุ่มเพาะเลี้ยงหอยแครง และกลุ่มเพาะเลี้ยงสัตว์น้้าชายฝั่งเป็นอย่างดี |
| สาขาการวิจัย |
|
โครงการพัฒนาบ่อดินให้เป็นบ่อเลี้ยงหอยแครงในระบบปิดที่ตำบลคลองโคน อำเภอเมือง จังหวัดสมุทรสงคราม is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Thailand License.
