| ชื่อโครงการวิจัย/ชื่อเรื่อง |
โครงการจัดการความรู้เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการจัดสรรน้ำและการเพาะปลูกข้าวด้วยข้อมูลดัชนีเสี่ยงความแห้งแล้งเชิงพื้นที่ |
| ชื่อโครงการวิจัย/ชื่อเรื่อง ภาษาอังกฤษ |
Knowledge Management for Developing Efficiency of Irrigating Water Allocation and Paddy Field Cultivation by Geo-Spatial Drought Risk Indices |
| ชื่อนักวิจัย/ชื่อผู้แต่ง |
เครือวัลย์ จำปาเงิน |
| ชื่อนักวิจัย/ชื่อผู้แต่ง ภาษาอังกฤษ |
Khruewan Champangern |
| เจ้าของผลงานร่วม |
ชิษณุชา บุดดาบุญ ,
พีระพงศ์ รัตนบุรี ,
ปราณปริยา วงค์ษา ,
วริษฐ์ กิตติ์ธนารุจน์ ,
ศิวสรรค์ ขอบใจกลาง ,
เพชรจรัส เตชเกรียงไกรกุล |
| คำสำคัญ |
ภัยแล้ง;พื้นที่เสี่ยง;ระบบการสำรวจระยะไกล;ดัชนีเสี่ยงความแห้งแล้ง;การจัดการความรู้ |
| หน่วยงาน |
สำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (องค์การมหาชน) |
| ปีที่เผยแพร่ |
2567 |
| คำอธิบาย |
โครงการจัดการความรู้เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการจัดสรรน้ำและการเพาะปลูกข้าวด้วยข้อมูลดัชนีเสี่ยง
ความแห้งแล้งเชิงพื้นที่ มีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมการถ่ายทอดและส่งต่อองค์ความรู้ด้านการใช้ข้อมูลจากดาวเทียม
เพื่อติดตามพื้นที่เสี่ยงภัยแล้งให้กับเกษตรกรและหน่วยงานท้องถิ่นในพื้นที่สามารถนำองค์ความรู้ไปใช้ในการ
สนับสนุนวางแผนการเพาะปลูกและเพิ่มประสิทธิภาพการจัดสรรน้ำในพื้นที่เพาะปลูกข้าวได้ การดำเนินงานของ
โครงการเริ่มต้นจากการพัฒนาระบบวิเคราะห์หาพื้นที่เสี่ยงภาวะแห้งแล้งด้วยข้อมูลจากดาวเทียมในพื้นที่ตำบล
หนองโดน อำเภอลำปลายมาศ จังหวัดบุรีรัมย์ ซึ่งเป็นพื้นที่แหล่งเพาะปลูกข้าวที่ให้ปริมาณผลผลิตที่มีคุณภาพสูงสุด
แห่งหนึ่งในประเทศไทย แต่เป็นพื้นที่ที่คาดว่าจะประสบปัญหาภัยแล้งในอนาคต การพัฒนาระบบวิเคราะห์หาพื้นที่
เสี่ยงภาวะแห้งแล้งจึงเป็นเครื่องมือหนึ่งที่ช่วยให้เกษตรกรและหน่วยงานท้องถิ่นสามารถใช้ในการคาดการณ์ภัยแล้ง
ในพื้นที่ของตนล่วงหน้าได้ นำไปสู่การวางแผนเพื่อรับมือภัยแล้งในพื้นที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น โดยหลังจาก
การพัฒนาระบบวิเคราะห์หาพื้นที่เสี่ยงภาวะแห้งแล้งแล้วเสร็จ ได้มีการจัดฝึกอบรมการใช้งานระบบฯ ให้กับ
นักศึกษาและอาจารย์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์ ซึ่งเป็นหน่วยงานภาคการศึกษาในพื้นที่
เพื่อสร้างบุคลากรพร้อมใช้ให้เป็นวิทยากรท้องถิ่นที่สามารถถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านการใช้งานระบบฯ ให้กับ
เกษตรกรกลุ่มผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวหอมมะลิ 105 พระราชทาน “เพื่อนช่วยเพื่อน” ตำบลหนองโดน อำเภอลำปลายมาศ
จังหวัดบุรีรัมย์ จำนวน 60 คน ให้มีความรู้และความเข้าใจ ตลอดจนสามารถใช้ข้อมูลจากระบบฯ เพื่อช่วย
ในการตัดสินใจและวางแผนป้องกันภัยแล้งที่จะเกิดขึ้นในพื้นที่ โดยหลังจากมีการจัดฝึกอบรมการใช้งานระบบฯ
ให้กับเกษตรกรรวมทั้งผู้นำท้องถิ่น และมีการติดตามการใช้งานระบบฯ หลังจากเข้าร่วมการฝึกอบรมแล้ว
มีการจัดเสวนาถอดบทเรียนโครงการฯ เพื่อรับฟังข้อเห็นจากกลุ่มเกษตรกรและหน่วยงานท้องถิ่น ซึ่งพบว่า
กลุ่มเกษตรกรมีความพึงพอใจในการใช้งานระบบฯ และสามารถนำเทคโนโลยีและองค์ความรู้ที่ได้รับไปประยุกต์ใช้
กับวิถีชีวิตและภูมิปัญญาท้องถิ่นเพื่อช่วยในการตัดสินใจเกี่ยวกับการจัดสรรน้ำและการเพาะปลูกข้าวเพื่อป้องกัน
ภัยแล้งในพื้นที่ได้ รวมทั้งสามารถให้ข้อเสนอแนะเพิ่มเติมที่เป็นประโยชน์อย่างยิ่งต่อการพัฒนาต่อยอดระบบ ฯ
ในอนาคต เช่น การพัฒนาฟังก์ชันเพิ่มเติมด้านช่วงเวลาที่เหมาะสมในการใส่ปุ๋ย ช่วงเวลาที่เหมาะสมในการดำนา
หรือหว่านข้าว การแสดงราคาปุ๋ย ราคายาฆ่าแมลง ราคารถเกี่ยวข้าว นอกจากนี้ เกษตรกรที่เข้าร่วมโครงการ
ยังสามารถนำองค์ความรู้ทางด้านการจัดการภัยแล้งไปถ่ายทอดให้กับเกษตรกรในชุมชนอื่นใกล้เคียง ซึ่งเป็นการ
ต่อยอดในการสร้างผู้นำและวิทยากรท้องถิ่นเพื่อขยายองค์ความรู้สู่ชุมชนในวงกว้าง รวมทั้งมีความต้องการให้
ภาครัฐจัดทำโครงการจัดการความรู้ในลักษณะนี้ให้เพิ่มมากยิ่งขึ้น เพื่อที่เกษตรกรจะได้มีความรู้ความเข้าใจ
ในเทคโนโลยีปัจจุบัน สามารถนำมาปรับใช้ให้สอดคล้องกับสภาพสังคมและความเป็นอยู่ นำไปสู่การสร้างงานสร้าง
รายได้และพัฒนาเศรษฐกิจของชุมชนอย่างยั่งยืนต่อไป |
| กลุ่มการนำไปใช้ประโยชน์ |
ด้านสังคม/ชุมชน |
| สาขาการวิจัย |
|
